2024’te Tobii Cihazları Kullanılarak Yapılan ve Öne Çıkan Psikoloji ve Nörobilim Araştırmaları
Bu blog yazımızda; Tobii’nin 2024 Yılı Araştırma Raporu’nda paylaşılan ve Göz Takip Cihazı teknolojileri kullanılarak Psikoloji ve Nörobilm alanında öne çıkan çalışmalara yer veriyoruz.
Beyin ve göz hareketi dinamikleri öğrenmeden hafıza destekli eyleme geçişi takip eder
Büchel, P. K., Klingspohr, J., Kehl, M. S., & Staresina, B. P. | Current Biology
Öğrenme, yeni bilgi edinmekten hafıza tarafından yönlendirilen eylemlere geçiş yapan devamlı bir süreçtir. Uzamsal-zamansal bir öğrenme görevinde (“Hafıza Arenası”), katılımcılar EEG ve göz hareketleri analiz edilirken 50 öğe öğrendi. Görevsiz dönemlerde, beyin aktivitesi geçmiş görüntülerin azalan temsillerini ve yaklaşan görüntülerin artan beklentisini göstererek öğrenme oranlarıyla korelasyon gösterdi. Göz hareketleri de bu beklentiyi yansıtarak EEG modelleriyle ve performans gelişmeleriyle uyumlu hale geldi. Bu bulgular, beynin zaman içinde öğrenmeden hafıza destekli eylemlere nasıl geçiş yaptığını ortaya koyuyor.
Küçük otistik çocuklarda ortak kitap okuma sırasında sosyal ve ortak dikkat: sosyal gelişim için potansiyel bir belirteç
Ambarchi, Z., Boulton, K.A., Thapa, R., Arciuli, J., DeMayo, M.M., Hickie, I.B., Thomas, E.E. & Guastella, A.J. | Journal of Child Psychology and Psychiatry
Otistik çocuklar alışılmadık sosyal katılım ve ortak dikkat davranışları göstermektedirler, ancak göz izleme çalışmaları, deneysel görevlerde de karışık sonuçlar vermiştir. Bu çalışmada 90 çocukla (56 otistik, 34 nörotipik, 3-12 yaş arası) dinamik bir paylaşılan kitap okuma (SBR) göz izleme görevi kullanılmıştır. Otistik çocuklar sosyal olarak ilgili uyaranlara (okuyucunun yüzü ve kitap) daha az ve arka plandaki unsurlara daha fazla dikkat etmiş, bu da daha düşük bilişsel beceriler ve daha yüksek otizmle ilgili semptomlarla ilişkilendirilmiştir. SBR’deki göz bakış modelleri, canlı sosyal etkileşimlerdeki dikkati de öngörmüştür. Bu bulgular, SBR görevlerinin sosyal dikkat farklılıklarını ve bunların öğrenme ve gelişim üzerindeki etkilerini anlamaya yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Bebeklerde sosyal olayların temsilinde soyut tematik roller
Papeo, L., Vettori, S., Serraille, E., Odin, C., Rostami, F., & Hochmann, J. R. | Current Biology
Konuşma çağına daha gelmeyen bebekler sadece algısal imgelerle düşünmekle kalmayıp, aynı zamanda doktor ve hasta gibi soyut roller içeren düşünce dilini de kullanabilirler. Bu çalışmada, 7 aylık bebekler, bir bireyin sürekli olarak diğerine etki ettiği sekanslar gösterilerek test edilmiştir. Roller tersine çevrildiğinde, bebekler şaşkınlık göstererek soyut ilişkisel yapıları fark ettiklerini göstermişlerdir. Bu bulgular, bebeklerin sosyal etkileşimleri kombinatoryal kapasitelerle zihinsel olarak kodladığını ve dil ve biliş gelişimi için bir temel oluşturduğunu göstermektedir.
Göz bebeği ölçümü (Pupillometri), dinlenme durumundaki alfa gücünün, yetişkinlerin işitsel dili anlamasındaki bireysel farklılıklarla ilişkili olduğunu ortaya koyuyor
Lum, J. A., Barham, M. P., & Hill, A. T. | Cortex
Bu çalışma, dinlenme durumundaki alfa aktivitesini inceleyerek işitsel dili anlamadaki bireysel farklılıkların nöral temelini araştırmıştır. Kortikal uyarılabilirliği düzenleyen alfa salınımları 80 yetişkinde EEG kullanılarak ölçülmüştür. Bu çalışmada, katılımcılar basit ve karmaşık cümle yapılarını içeren bir dil anlama görevini tamamlarken, aynı zamanda pupillometri ile algılama gereksinimleri takip edilmiştir. Sonuçlar, daha yüksek dinlenme durumundaki alfa aktivitesinin, özellikle karmaşık cümleler için artan göz bebeği genişlemesiyle ilişkili olduğunu ve daha fazla işlem çabasına işaret ettiğini göstermiştir. Bu bulgular, beynin yapısal alfa ritminin, özellikle sözdizimsel (sentaktil) olarak zorlayıcı yapılar için, dili anlamadaki değişkenliği etkilediğini göstermektedir.
Sosyal faktörlerin figüratif resimlerin estetik özelliklerini değerlendirirken yapılan göz hareketleri üzerindeki etkisi
Trawiński, T., Palumbo, L., Begum, R., & Donnelly, N. | Scientific Reports
Bu çalışma, sosyal faktörlerin (grup iletişimi, bireysel deneyim ve örtük ırksal önyargı) göz hareketlerini ve Beyaz ve Siyahi modelleri tasvir eden figüratif resimlerin estetik yargılarını nasıl etkilediğini incelemiştir. Katılımcılar, göz hareketleri kaydedilirken bir galeride on sanat eserini inceledi ve sanat ilgisi ve sosyal önyargılar üzerine anketler doldurdu. Daha kısa izleme sürelerine rağmen, katılımcıların çoğu siyahi modellerin resimlerini daha enteresan ve duygusal olarak daha ilgi çekici bulmuştur. Ancak, sınırlı sosyal iletişim ve olumsuz örtük önyargıya sahip olanlar bu resimlere daha düşük puan verdi, onlara bakmak için daha fazla zaman harcadı ve yüzlere daha fazla odaklandı. Sosyal faktörlerin beyaz modellerin resimleri üzerinde sınırlı bir etkisi olmuştur.
Referanslar:
- https://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(24)01331-9?_returnURL=https%3A%2F%2Flinkinghub.elsevier.com%2Fretrieve%2Fpii%2FS0960982224013319%3Fshowall%3Dtrue
- https://acamh.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jcpp.13993
- https://www.cell.com/current-biology/abstract/S0960-9822(24)01020-0?_returnURL=https%3A%2F%2Flinkinghub.elsevier.com%2Fretrieve%2Fpii%2FS0960982224010200%3Fshowall%3Dtrue
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0010945224001357?via%3Dihub
- https://www.nature.com/articles/s41598-024-72810-4
